Ο Tiziano Vecellio (Τιστιάνο Βετσέλλιο) υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους Ιταλούς ζωγράφους της Αναγέννησης, ιδιαίτερα αξιοθαύμαστος για το λεπτό πινέλο του. Ήταν ο δεύτερος μετά τον Μιχαήλ Άγγελο σε φήμη και ο πρώτος ζωγράφος που ζωγράφιζε κυρίως για πελάτες από το εξωτερικό. Λάμβανε παραγγελίες από μέλη βασιλικών οικογενειών και σημαντικούς ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη.
Η παραδοσιακή ημερομηνία γέννησης του Τιτσιάνο αρχικά δόθηκε ως το 1477, αλλά οι περισσότεροι μεταγενέστεροι κριτικοί ευνόησαν την ημερομηνία 1488/90. Ο Τιτσιάνο ήταν γιος ενός αξιωματούχου, του Gregorio di Conte dei Vecelli, και της συζύγου του, Lucia. Γεννήθηκε στο μικρό χωριό Pieve di Cadore και σε ηλικία 9 ετών ξεκίνησε για τη Βενετία με τον αδερφό του για να ζήσει εκεί με έναν θείο τους και να γίνει μαθητευόμενος στον Sebastiano Zuccato, μάστορα των ψηφιδωτών. Αργότερα πέρασε στο εργαστήριο της οικογένειας Bellini, όπου ο πραγματικός του δάσκαλος έγινε ο Giovanni Bellini, ο μεγαλύτερος Βενετός ζωγράφος της εποχής.
Η απωθέωση του Τιτσιάνο ως καλλιτέχνη ήρθε με το έργο «Κοίμηση της Θεοτόκου» (1516–1518), που δημιουργήθηκε για τον υψηλό βωμό της εκκλησίας Santa Maria Gloriosa dei Frari στη Βενετία. Η συναισθηματική ένταση από τα λαμπερά χρώματα αυτού του έργου κατέπληξαν το κοινό και εδραίωσαν τη φήμη του ως ο κορυφαίος καλλιτέχνης της Βενετίας. Δες το έργο πιο κάτω:
Από αυτό το σημείο και μετά, η καριέρα του Τιτσιάνο εκτινάχθηκε στα ύψη. Έγινε ο αγαπημένος ζωγράφος για θρησκευτικές σκηνές, με ιδιαίτερη προτίμηση στην Παναγία και τον Ιησού Χριστό, της μυθολογικές αφηγήσεις και πορτρέτα των ευγενών της εποχής. Ζωγράφησε πορτρέτα των παπών, των δόγων (εκλεγμένων αρχηγών κράτους σε πολλές πόλεις-κράτη της Ιταλικής χερσονήσου) και των βασιλιάδων που έδειχναν όχι μόνο την φυσική τους ομοιότητα αλλά και τον εσωτερικό χαρακτήρα, θέτοντας ένα νέο πρότυπο για το είδος για την εποχή της Αναγέννησης. Είτε ζωγράφιζε θεούς είτε αυτοκράτορες, ο Τιτσιάνο ζωντάνεψε τα θέματα με ψυχολογική διορατικότητα και ζωγραφική λαμπρότητα. Συνεπώς, η φήμη του εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη. Ο αυτοκράτορας Κάρολος Ε’ της Αγίας Ρωμαικής Αυτοκρατορίας τον έχρισε με τον τίτλο του ιππότη. Δες πιο κάτω τρία διάσημα πορτρέτα από τον Τιτσιάνο:
Αργότερα, ο Τιτσιάνο εργάστηκε για τον Βασιλιά Φίλιππο Β’ της Ισπανίας , δημιουργώντας μια σειρά από μυθολογικούς πίνακες που θόλωσαν τη γραμμή μεταξύ ερωτισμού και αλληγορίας. Ξεχωρίζουν οι μυθολογικοί του πίνακες, «Βάκχος και η Αριάδνη» και η «Αφροδίτη του Ουρμπίνο», όπου συνδύασαν την αισθησιακή ομορφιά με κλασική αφήγηση. Δες τα έργα πιο κάτω:
Παρά την επιτυχία του στο εξωτερικό, ο Τιτσιάνο παρέμεινε ριζωμένος στη Βενετία, όπου συνέχισε να καινοτομεί μέχρι τα βαθιά γεράματα. Διατηρούσε επίσης οικία στο Manza Hill, στην επαρχία του Treviso, μπροστά από την εκκλησία Castello Roganzuolo, όπου εικάζεται να δημιουργούσε εκεί πολλά από τα έργα του. Στα μεταγενέστερα έργα του, το στυλ του έγινε πιο εκφραστικό και χαλαρό, χρησιμοποιώντας τολμηρές πινελιές που προμήνυαν τα κινήματα του μπαρόκ και ακόμη και των ιμπρεσιονιστών αιώνες αργότερα.
Όσον αφορά την προσωπική του ζωή, στις αρχές της δεκαετίας του 1520 ο Τιτσιάνο είχε σχέση με μια νεαρή γυναίκα από την Cadore , την Cecilia, την οποία παντρεύτηκε το 1525 και αποκτήσαν 4 παιδιά. Είχε δύο γιούς, τον Pomponio, ο οποίος έγινε ιερέας και ο Orazio, ακολούθησε τα χνάρια του και έγινε ζωγράφος και βοηθός του πατέρα του στο εργαστήριο του. Η σύζυγος του πέθανε το 1530 και αργότερα ξαναπαντεύτηκε μίαν άλλη γυναίκα, όμως οι πληροφορίες για την ταυτότητα της είναι λιγοστές.
Ο σπουδαίος καλλιτέχνης πέθανε στη Βενετία κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας πανώλης το 1576 και σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν το μοναδικό θύμα πανώλης που του επιτράπηκε η ταφή στην εκκλησία, φυσικά λόγω της τεράστιας φήμης του. Ο Τιτσιάνο Βετσέλλιο ενταφιάστηκε στην εκκλησία Santa Maria Gloriosa dei Frari Frari, κάτω από τον δικό του αριστούργημα «Κοίμηση της Θεοτόκου».
Η κληρονομιά του παραμένει θεμελιώδης για την ιστορία της δυτικής τέχνης, ιδιαίτερα για την πρωτοποριακή χρήση του χρώματος και του φωτός, καθιστώντας τον έναν πυλώνα της Ιταλικής Αναγέννησης. Οι σύγχρονες εκτιμήσεις αποδίδουν περίπου 400 έργα στον Τιτσιάνο, από τα οποία σώζονται περίπου 300.
Δύο από τους μεταγενέστρερους πίνακες του Τιστιάνο Βετσέλιο που ζώζονται μέχρι σήμερα είναι οι παρακάτω:
