Έρωτας! Μία λέξη χιλιάδες συναισθήματα. Μία λέξη πολλά νοήματα.
Ο Έρωτας άρχισε να απασχολεί τον άνθρωπο από τα αρχαία κιόλας χρόνια. Ο Πλάτωνας, ο Σώκρατης, ο Αριστοτέλης και άλλοι μεγάλοι φιλόσοφοι τον μελέτησαν και έδωσαν τις δικές τους ερμηνείες και κατηγορίες.
Πιο κάτω είναι μερικά από τα πιο γνωστά είδη έρωτα όπως τον κατηγοροποιήσαν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι και ισχύουν μέχρι και σήμερα:
- Ο έρωτας (Eros): Είναι ο απόλυτος, αμοιβαίος, παθιασμένος, σωματικός έρωτας, που σχετίζεται με την έντονη έλξη και τη φυσική επιθυμία για τον άλλο άνθρωπο. Συχνά συνδέεται με τη σεξουαλική επιθυμία.
- Ο εμμονικός Έρωτας (Μania): Αυτά τα άτομα τείνουν να είναι συναισθηματικά εξαρτημένα και να χρειάζονται συνεχή επιβεβαίωση σε μια σχέση. Κάποιος με αυτού του είδους συναισθήματα είναι πιθανό να βιώσει διακυμάνσεις χαράς και θλίψης, ανάλογα με το βαθμό στον οποίο ο σύντροφός του μπορεί να ικανοποιεί τις ανάγκες του. Λόγω της κτητικότητας και της ανασφάλειας που γεννιούνται σε αυτό το είδος έρωτα, η ζήλια μπορεί να είναι ένα σοβαρό ζήτημα και να εκδηλώνεται με κακοποιητικές συμπεριφορές προς τον σύντροφό τους είτε ψυχολογικού περιεχομένου είτε σωματικού.
- Στοργικός έρωτας (Storge): Είναι ο έρωτας που αναπτύσσεται μέσα στην οικογένεια ή τις μακροχρόνιες σχέσεις. Αντιπροσωπεύει την αίσθηση της στοργής και της συναισθηματικής σύνδεσης, χωρίς να έχει έντονη σεξουαλική διάσταση.
- Αλτρουιστικός έρωτας (Agape): Είναι ο αυθεντικός, ανιδιοτελής έρωτας, που έχει τη μορφή της αγάπης για τον άλλον χωρίς προσδοκίες ή όρους. Συνδέεται, επίσης, με την αγάπη που έχουμε για τον συνάνθρωπό μας ή για τον κόσμο γενικά, και εκφράζεται με πράξεις καλοσύνης.
- Ρομαντικός έρωτας (Ludus): Ο έρωτας που χαρακτηρίζεται από το παιχνίδι και τη διασκέδαση. Συνήθως εμφανίζεται στις πρώτες φάσεις μιας σχέσης, όπου υπάρχει έντονο φλερτ και αυθορμητισμός, χωρίς να έχει αναπτυχθεί ακόμα βαθειά συναισθηματική σύνδεση.
- Μακροχρόνια, Πραγματική Αγάπη (Pragma): Είναι ο λογικός έρωτας αυτός που ωριμάζει μέσα στα χρόνια και από ενθουσιασμός και πάθος γίνεται μία ιδεώδης αγάπη που δεν παύει να περιέχει και την επιθυμία (pragmatic love). Η συμβατότητά του ζευγαριού και οι κοινοί τους στόχοι είναι τα βασικά συστατικά που τους κάνουν σύμμαχους στη ζωή. Υπάρχει αμοιβαία, κατανόηση, αμοιβαία προσπάθεια, αμοιβαίοι συμβιβασμοί, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, γιατί και οι δύο θέλουν να είναι μαζί και είναι σαν ένα.
- Έρωτας της ομορφιάς (Philautia): Η αγάπη για τον εαυτό μας όχι με τη ναρκισιστική έννοια. Αυτή η μορφή έρωτα περιλαμβάνει την αυτοεκτίμηση, την αυτοαγάπη και την προσωπική φροντίδα. Είναι σημαντική για την προσωπική ανάπτυξη και ευημερία κάθε ανθρώπου.
Τέλος, αν και δεν συγκαταλέγεται στα 7 είδη του έρωτα, θα ήταν καλό να αναφερθούμε και στον γνωστό Πλατωνικό Έρωτα. Ο πλατωνικός έρωτας ή πλατωνική αγάπη είναι όρος που χρησιμοποιείται για ένα είδος αγάπης το οποίο δεν είναι σεξουαλικό. Ονομάστηκε από τον Πλάτωνα, ο οποίος περιέγραψε στην πραγματικότητα ένα είδος αγάπης που επικεντρώνεται στις σχέσεις του ίδιου φύλου. Ο χαρακτηρισμός αυτός υπέστη μετασχηματισμό κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης (15ος-16ος αιώνας), για να πάρει τη σύγχρονη αίσθηση της μη σεξουαλικής ετεροφυλοφιλικής αγάπης.
Ο πλατωνικός έρωτας με την αρχική έννοια του όρου (αγάπη επικεντρωμένη στις σχέσεις του ίδιου φύλου) εξετάζεται στο διάλογο του Πλάτωνα, το Συμπόσιο, το οποίο έχει ως αντικείμενο το θέμα της αγάπης ή του Έρωτα γενικά. Εξηγεί τις δυνατότητες του πως ξεκίνησε το αίσθημα της αγάπης και πώς εξελίχθηκε – τόσο σεξουαλικά όσο και μη σεξουαλικά. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ομιλία του Σωκράτη, που αφορούσε την ιδέα της πλατωνικής αγάπης που αποδίδεται στην προφήτισσα Διοτίμα, τον οποίο τον παρουσιάζει ως μέσο ανόδου προς την παρατήρηση του θεϊκού. Για τη Διοτίμα και τον Πλάτωνα γενικότερα, η πιο σωστή χρήση της αγάπης των ανθρωπίνων όντων είναι να κατευθύνει το μυαλό κάποιου με το θείο έρωτα.
Εν ολίγοις, με τον πραγματικό πλατωνικό έρωτα, το όμορφο ή υπέροχο άλλο άτομο εμπνέει το μυαλό και την ψυχή και κατευθύνει την προσοχή κάποιου στα πνευματικά πράγματα. Ο Σωκράτης, για το “Συμπόσιο” του Πλάτωνα, εξήγησε δύο τύπους αγάπης, το Σαρκικό Έρωτα και το Θείο Έρωτα. Ο Σαρκικός Έρωτας δεν είναι παρά απλή υλική έλξη προς ένα όμορφο σώμα για φυσική ευχαρίστηση και αναπαραγωγή. Ο Θείος Έρωτας αρχίζει το ταξίδι από τη φυσική έλξη δηλαδή την έλξη προς την όμορφη μορφή ή το σώμα, αλλά ξεπερνά σταδιακά την αγάπη για την Ανώτερη Ομορφιά. Αυτή η έννοια του Θείος Έρωτα αργότερα μετασχηματίζεται στον όρο πλατωνικός έρωτας.
Τα πιο πάνω είδη έρωτα δεν είναι απαραίτητο να υπάρχουν από μόνα τους και το καθένα ξεχωριστά. Συχνά συνδυάζονται ή εξελίσσονται σε διαφορετικά στάδια μιας σχέσης, ανάλογα με τους ανθρώπους και τις περιστάσεις.
