Στην Ευρώπη η γυναίκα είναι ελεύθερη και έχει ισάξια δικαιώματα με τους άντρες σχεδόν σε όλους τους τομείς ενώ στις χώρες όπου κυριαρχεί το Ισλάμ η γυναίκα περιορίζεται όχι μόνο στην εκπαίδευση της και στην ελευθερία λόγου, αλλά η θρησκεία και η νομοθεσία τους επιβάλλει το πώς να ντύνονται. Συνήθως στις χώρες του Ισλάμ, οι γυναίκες φοράνε μόνο μακριές φούστες ή παντελόνια και μακρυμάνικες μπλούζες χειμώνα και καλοκαίρι. Ενώ για να πάνε θάλασσα φοράνε ‘‘μαγιό’’ που θεωρείται στολή κατάδυσης στον υπόλοιπο κόσμο. Επιπλέον, οι μουσουλμάνες συνήθως φορούν μαντήλι στο κεφάλι, το οποίο κρύβει τα μαλλιά τους και σε κάποιες περιπτώσεις το μαντήλι, κρύβει όλο τους το πρόσωπο. Αυτή η ενδυμασία συνδέεται με την έννοια της ταπεινότητας και της καλής συμπεριφοράς στο Ισλάμ.

Ο τρόπος που φοριέται το μαντήλι στο κεφάλι διαφέρει ανάλογα με τη χώρα, την πολιτιστική παράδοση και τις θρησκευτικές πρακτικές. Πιο κάτω θα αναλύσουμε τα είδη μαντίλας που υπάρχουν:

  1. Χιτζάμπ: συνήθως καλύπτει τα μαλλιά, τον αυχένα και το στήθος της γυναίκας, αφήνοντας το πρόσωπο ακάλυπτο. Το χιτζάμπ αποτελεί το βασικό ένδυμα που οι περισσότερες μουσουλμάνες επιλέγουν να φορούν για να τηρήσουν την ισλαμική ενδυματολογική παράδοση.
  2. Νικάμπ: είναι μια παραλλαγή του χιτζάμπ και καλύπτει το πρόσωπο της γυναίκας, αφήνοντας μόνο τα μάτια εκτεθειμένα. Η χρήση του νικάμπ είναι πιο συνήθης σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και το Αφγανιστάν. Το νικάμπ αναγνωρίζεται ως τρόπος προστασίας της προσωπικής αξιοπρέπειας και της ιδιωτικότητας της γυναίκας, καθώς της επιτρέπει να παραμένει ανώνυμη στο κοινό.
  3. Μπούργκα: είναι το πιο καλυπτικό ένδυμα που χρησιμοποιείται σε ορισμένες μουσουλμανικές κοινωνίες, ιδιαίτερα στο Αφγανιστάν. Το μπούργκα καλύπτει ολόκληρο το σώμα, από το κεφάλι μέχρι τα πόδια, και περιλαμβάνει ένα δίχτυ ή παράθυρο στο μέτωπο για να βλέπει η γυναίκα. Πρόκειται για την πιο αυστηρή και εκτεταμένη μορφή κάλυψης και θεωρείται ότι παρέχει τη μέγιστη προστασία και ιδιωτικότητα στις γυναίκες.
  4. Τσάντμαρ (Chador): είναι ένα άλλο ένδυμα που φοριέται από πολλές μουσουλμάνες, κυρίως στο Ιράν και στο Ιράκ. Το τσάντμαρ είναι ένα ευρύ, χαλαρό ρούχο που καλύπτει ολόκληρο το σώμα, αφήνοντας το πρόσωπο εκτεθειμένο. Το τσάντμαρ είναι συνήθως μακρύ και καλύπτει τα χέρια και τα πόδια της γυναίκας.
  5. Κάφιγια και Σάουα (Keffiyeh & Shawl): η κάφιγια είναι ένα τετράγωνο κομμάτι ύφασμα που φοριέται στο κεφάλι ή στους ώμους και χρησιμοποιείται κυρίως στη Μέση Ανατολή. Η σάουα, από την άλλη πλευρά, είναι μια μεγάλη, παραδοσιακή, πολύχρωμη πετσέτα που μπορεί να καλύπτει το σώμα και να χρησιμοποιείται και από γυναίκες για να καλύψουν το κεφάλι τους.
  6. Μαντήλι Επίσκεψης (Al-Amira): είναι μια φόρμα μαντηλιού που συνήθως αποτελείται από δύο μέρη: ένα σφιχτό σκουφάκι που καλύπτει το κεφάλι και μια εξωτερική μαντήλα που καλύπτει το στήθος. Αυτή η παραλλαγή είναι δημοφιλής σε πιο σύγχρονες ισλαμικές κοινωνίες και είναι συνήθως πιο άνετη και εύκολη στο να φορεθεί.

Συνήθως οι φεμινιστές και οι κάτοικοι δυτικών χωρών, θεωρούν τη μαντήλα σύμβολο καταπίεσης, ενώ άλλοι τη βλέπουν ως πράξη χειραφέτησης και προσωπικής επιλογής. Αν ρωτήσεις αυτές τις γυναίκες θα σου πουν πως επέλεξαν να ντύνονται έτσι προς σεβασμό προς τον πατέρα τους, τον σύζυγο τους και προς τον Θεό. Μα πως είναι δυνατόν να είναι επιλογή τους όταν η οικογένεια τους, η κοινωνία και οι νόμοι, τις καταδικάζουν αν δείξουν λίγη σάρκα; Ελεύθερη επιλογή σημαίνει κάνω κάτι επειδή το θέλω και με ευχαριστεί, όχι επειδή μου το ορίζει ο κοινωνικός περίγυρος, η κυβέρνηση ή η θρησκεία. 

Αδυνατώ να πιστέψω πως το να φοράς  μαντήλα στα μαλλιά το καλοκαίρι σε 40βαθμούς είναι επιλογή. Αδυνατώ να πιστέψω πως το να κρύβεις όλο σου το πρόσωπο, να μη βλέπει ο συνάνθρωπος σου ποια είσαι είναι δική τους επιλογή. Ποιος είναι ο ρόλος αυτών των γυναικών στη κοινωνία όταν ο συνάνθρωπος τους δεν γνωρίζει τη ταυτότητα τους; Ποιο το νόημα να ζεις σε μια κοινωνία που δεν σέβεται το πραγματικό σου εαυτό, την ατομικότητα σου; Γιατί με αυτά τα ρούχα σίγουρα ο συνάνθρωπος σου δεν σε ξεχωρίζει σαν έναν άνθρωπο με προσωπικότητα, αλλά σαν “αντικείμενο” της εξτρεμιστικής πατριαρχίας που κυριαρχεί στο Ισλάμ. 

Στον Χριστιανισμό οι καλόγριες ντύνονται με ράσα και μαντήλες, μα κρύβουν μόνο τα μαλλιά τους, όχι το πρόσωπο τους. Οι καλόγριες αφιερώνουν τη ζωή τους στον Θεό και ζουν μια αγνή ζωή. Η γυναίκες του Ισλάμ ντύνονται παρόμοια χωρίς κανένα ουσιαστικό λόγο, κατά τη γνώμη μου. Είναι απλές καθημερινές γυναίκες σαν τις γυναίκες της δύσης, με τα ίδια πάθη και λάθη. Τι προσπαθούν να υποδείξουν; Στη πραγματικότητα είναι υπόδουλες της πατριαρχίας. 

Το Ιράν, το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η Σαουδική Αραβία και η Ιορδανία είναι από τις πιο αυστηρές χώρες όσον αφορά τις ισλαμικές νομοθεσίες. Επιβάλλουν τις νομοθεσίες «Σαρία» (Sharia Law) που αποτελούν ένα ευρύ φάσμα ηθικών αρχών που προέρχονται από το Κοράνι και από τα λόγια και τις πρακτικές του Προφήτη Μωάμεθ. Ανάμεσα σε αυτές τις νομοθεσίες είναι και η υποχρεωτική ένδυση των γυναικών.Το 2024 στο Ιράν υπεβλήθηκαν επιπλέον πιο αυστηρές νομοθεσίες όσον αφορά την ένδυση των γυναικών. Οι γυναίκες που δεν φορούν την υποχρεωτική χιτζάμπ επιβάλλονται σε πρoστίματα, σε μεγαλύτερες ποινές φυλάκισης, καθώς και περιορισμούς στην απασχόληση και τις ευκαιρίες εκπαίδευσης (www.hrw.org). Στην Ευρώπη όπου η γυναίκα είναι ελεύθερη, φαντάζει αδυανόητο να μην μπορείς να εργαστείς επειδή δεν κρύβεις τα μαλλία σου. 

Εν τέλει, το πιο σημαντικό είναι να αναγνωρίσουμε ότι η ελευθερία του ατόμου, ειδικά της γυναίκας βρίσκεται στην ικανότητά του να επιλέγει και να ζει σύμφωνα με τις δικές του αξίες και πεποιθήσεις, χωρίς εξαναγκασμούς ή κοινωνικές πιέσεις. 

Διερωτήσου, εσύ η γυναίκα που ”επιλέγεις” να κρύβεις το πρόσωπο σου καθημερινά με μαντήλα; Αν ήσουν πραγματικά ελεύθερη από τα κοινωνικά ”πρέπει” του Ισλάμ, θα φορούσες όντως αυτό το άβολο ένδυμα;