Η μάχη των Πλαταιών έγινε το 479 π.Χ., ένα χρόνο μετά την ελληνική νίκη στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας και αποτέλεσε το τελειωτικό χτύπημα των Ελλήνων εναντίον των Περσών, αναγκάζοντάς τους να εγκαταλείψουν μια για πάντα τις βλέψεις τους να καταλάβουν την αρχαία Ελλάδα και σήμανε το τέλος των περσικών πολέμων.
Μετά την ήττα στη ναυμαχία της Σαλαμίνας ο Ξέρξης έφυγε από την Ελλάδα και άφησε τον στρατηγό Μαρδόνιο να συνεχίσει τις επιχειρήσεις στα ελληνικά εδάφη. Ο Μαρδόνιος ανάγκασε τους Έλληνες να υποχωρήσουν στα Μέγαρα και οι Έλληνες ενώθηκαν και συγκέντρωσαν στρατό για να αντιμετωπίσουν τον περσικό κίνδυνο. Οι ελληνικές δυνάμεις αποτελούνταν από Αθηναίους, Σπαρτιάτες, Κορίνθιους και άλλους μεμονωμένους Έλληνες από διάφορες πόλεις-κράτη.
Αρχηγός των ελληνικών δυνάμεων ήταν ο Σπαρτιάτης στρατηγός Παυσανίας. Οι Έλληνες αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες στις Πλαταιές της Βοιωτίας, που είχαν ανώμαλο έδαφος και θα μπορούσαν εκεί να περιορίσουν την ευελιξία του περσικού ιππικού Οι συγκρούσεις ήταν σφοδρές και αμφίρροπες. Αρχικά οι Πέρσες υπερείχαν αλλά οι Έλληνες, χρησιμοποιώντας τους περίπου 40.000 στρατιώτες που συγκέντρωσαν και ακολουθώντας διάφορες τακτικές και στρατηγικές, κατάφεραν τελικά να νικήσουν τους Πέρσες, σκοτώνοντας τον στρατηγό Μαρδόνιιο και προκαλώντας μεγάλες απώλειες στον περσικό στρατό.
Οι πιο σημαντικές τακτικές που ακολούθησαν οι Έλληνες ήταν η βαθιά φάλαγγα, η ευελιξία και προσαρμοστικότητα ανάλογα με τις εξελίξεις της μάχης, η αξιοποίηση της ανωμαλίας του εδάφους της περιοχής (η οποία δεν επιλέχθηκε τυχαία), η αποφασιστικότητα και η επιμονή τους, που τους επέτρεψαν να τρέψουν σε φυγή τους Πέρσες και να τους καταφέρουν καθοριστικά πλήγματα.
Η ελληνική νίκη στη μάχη των Πλαταιών ήταν αποφασιστικής σημασίας για τους Έλληνες και τον ελληνικό πολιτισμό, αφού απέτρεψε οριστικά και αμετάκλητα τον περσικό κίνδυνο για την Ελλάδα και επέτρεψε τη διατήρηση της ανεξαρτησίας των ελληνικών πόλεων-κρατών, καθώς και τη συνέχιση του ελληνικού πολιτισμού.
Ακόμα, η Μάχη των Πλαταιών ενίσχυσε σημαντικά την δεσπόζουσα θέση της Αθήνας και της Σπάρτης ανάμεσα στον ελληνικό κόσμο και έδωσε το έναυσμα για την απελευθέρωση και άλλων ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας από την περσική κυριαρχία.
Μαζί με τη νίκη στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, η νίκη στη Μάχη των Πλαταιών όρισαν τη μοίρα και την πορεία του ελληνικού κόσμου και του ελληνικού πολιτισμού. Αναμφισβήτητα, αν οι Έλληνες δεν επικρατούσαν στις δυο αυτές μάχες, τόσο η Ελλάδα όσο και η Ευρώπη θα ήταν πολύ δοιαφορετικές από ό,τι τις γνωρίζουμε σήμερα σε όλα τα επίπεδα, πολιτιστικό, πολιτικό, γεωγραφικό κτλ.
