Η αρίθμηση των σελίδων ενός βιβλίου είναι τεράστιας σημασίας. Αποτελεί βασικό στοιχείο της μορφοποίησης και της οργάνωσης μιας έκδοσης, γιατί αφενός βοηθά τους αναγνώστες να πλοηγούνται εύκολα στο περιεχόμενο, να ξέρουν ακριβώς το σημείο στο οποίο έφτασαν κατά την ανάγνωση ή τη μελέτη του βιβλίου ώστε την επόμενη φορά να συνεχίσουν από εκεί που έμειναν, και αφετέρου είναι απαραίτητη στους μελετητές για τη σύνταξη παραπομπών. Είναι αδιανόητο να εκδοθεί βιβλίο και να μην είναι αριθμημένες οι σελίδες του.
Οι λευκές σελίδες, καθώς και τα “πρωτοσέλιδα” (εισαγωγικά) ενός βιβλίου συνήθως δεν έχουν τυπωμένο τον αριθμό της σελίδας. Επίσης πολλές φορές δεν έχουν αριθμό και τα κεφάλαια ενός βιβλίου. Αυτό φυσικά εξαρτάται από τη δομή του βιβλίου. Τα παραρτήματα και τα ευρετήρια ενός βιβλίου αριθμούνται συνεχόμενα με το κυρίως κείμενο του βιβλίου. Παλαιότερα, η αρίθμηση των παραρτημάτων και των ευρετηρίων, αλλά και των εισαγωγικών ενός βιβλίου, γινόταν με λατινικούς χαρακτήρες, αλλά στη σύγχρονη εποχή η τακτική αυτή καταργήθηκε. Ωστόσο, σπάνια, μερικοί μελετητές συνεχίζουν αυτή την τακτική.
Μερικά βασικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για την αρίθμηση των σελίδων ενός βιβλίου είναι τα ακόλουθα:
- Η αρίθμηση των σελίδων αρχίζει από την πρώτη δεξιά σελίδα μετά το εξώφυλλο και φτάνει μέχρι την τελευταία πριν από το οπισθόφυλλο, άσχετα αν ο αριθμός της σελίδας τυπώνεται ή όχι. Π.χ. η σελίδα τίτλου είναι ο αριθμός 3 ή 5 σε ένα βιβλίο, αλλά ποτέ ο αριθμός δεν εκτυπώνεται, όμως συνυπολογίζεται στη σειρά των σελίδων. Είναι σοβαρό λάθος να λογίζεται ως πρώτη σελίδα ενός βιβλίου η σελίδα από την οποία αρχίζει το κυρίως κείμενο. Δηλαδή, αν τυπωνόταν ο αριθμός στην πρώτη σελίδα μετά το εξώφυλλο, θα είχε τον αριθμό 1. Το σύνολο των σελίδων ενός βιβλίου, από την πρώτη μέχρι και την τελευταία σελίδα του βιβλίου λέγεται “σώμα του βιβλίου”. Προσοχή: το εξώφυλλο του βιβλίου δεν υπολογίζεται στις σελίδες του σώματος του βιβλίου.
- Ο τελικός αριθμός των σελίδων του “σώματος” ενός βιβλίου, αν θα γίνει ραφτό πρέπει να διαιρείται με το 4, ενώ αν θα γίνει κολλητό πρέπει να διαιρείται με το 2 (με το 4 πρέπει να διαιρείται και κάθε περιοδικό που γίνεται καρφιτσωμένο). Με βάση τα πιο πάνω είναι ξεκάθαρο ότι κάθε βιβλίο και περιοδικό πρέπει να έχει ζυγό αριθμό σελίδων.
- Οι μονές σελίδες (1, 3, 5, 7, 9 κτλ) είναι δεξιά σε ένα βιβλίο και οι ζυγές σελίδες (2, 4, 6, 8, 10 κτλ) είναι αριστερά μέσα σε ένα βιβλίο. Όπως έχουμε ανοικτό ένα βιβλίο, αριστερά είναι η ζυγή μικρότερη σελίδα και δεξιά η μονή μεγαλύτερη σελίδα, π.χ. αριστερά η σελίδα 10 και δεξιά η σελίδα 11, αριστερά η σελίδα 12 και δεξιά η σελίδα 13 κ.ο.κ.
