Η τέχνη της οπτικής ψευδαίσθησης, που τελειοποίησε ο Cornelius Gijbrechts γύρω στο 1670 στην βασιλική αυλή της Δανίας είναι ένα από τα πιο εκθαμβωτικά κατορθώματα οπτικής ψευδαίσθησης στην ιστορία της ευρωπαϊκής τέχνης. Αν και ο ίδιος ο Gijsbrechts παραμένει μια μυστηριώδης φιγούρα, οι εικόνες του όχι μόνο ενθουσιάζουν τους λάτρεις της τέχνης με τις ψευδαισθήσεις τους, αλλά αναγκάζουν τον θεατή να αναλογιστεί τη φύση του πραγματικού κόσμου και τη δύναμη της τέχνης.

Ο Cornelius Norbertus Gijsbrechts (1625/1629 – μετά το 1675) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος που δραστηριοποιήθηκε στην Ολλανδία, τη Γερμανία, τη Δανία και τη Σουηδία και υπήρξε αυλικός ζωγράφος της βασιλικής οικογένειας της Δανίας. Δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα πού και πότε γεννήθηκε ο Gijsbrechts. Το όνομά του δεν αναφέρεται στη σύγχρονη τέχνη ιστορική λογοτεχνία, καθώς δεν υπάρχουν ακριβείς αποδείξεις για τη ζωή του.  Εικάζεται ότι ο Gijsbrechts μετακόμισε το 1664 ή το 1665 στο Αμβούργο όπου έμεινε για μερικά χρόνια. Στο Αμβούργο μπορεί να είχε επαφή με τον ζωγράφο Georg Hainz, ο οποίος είχε διασυνδέσεις με τη Δανική Αυλή. Αυτό μπορεί να οδήγησε στην εισαγωγή του στην Δανική Αυλή, αφού από το 1668 έως το 1672 εργάστηκε ως ζωγράφος της βασιλικής οικογένειας στην Κοπεγχάγη. Είχε το ατελιέ του στον Βασιλικό Κήπο του Κάστρου Ρόζενμποργκ.

Ο Cornelius Gijsbrechts ειδικεύτηκε στη νεκρή φύση και τη trompe-l’œil, ένα καλλιτεχνικό είδος που χρησιμοποιεί οπτικά κόλπα για να δώσει στους θεατές την ψευδαίσθηση ότι δεν κοιτάζουν έναν πίνακα αλλά πραγματικά τρισδιάστατα αντικείμενα. Ο πίνακας «Trompe-l’oeil» του Γάλλου ζωγράφου Louis Leopold Boilly (1761-1845), ήταν το πρώτο έργο τέχνης που καταγράφηκε με τη τεχνική της ψευδαίσθηση. Ο γαλλικός όρος «trompe-l’oeil» χρησιμοποιείται για να περιγράψει έναν πίνακα που έχει φτιαχτεί με σκοπό να εξαπατήσει τους θεατές να πιστέψουν ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα πραγματικό αντικείμενο και όχι με μια δισδιάστατη εικόνα. Αυτή η ονομασία δόθηκε στην τεχνική αυτή, όταν χρησιμοποιήθηκε το 1800 όταν ο Louis-Leopold Boilly εξέθεσε ένα έργο τέχνης στο Σαλόνι του Παρισιού, το οποίο καταχωρήθηκε στον κατάλογο ως «Un Trompe l’oeil».  O Cornelius Gijsbrechts δεν συνέλαβε στην ανάπτυξη του Trompe-l’œil , αλλά ήταν σίγουρα ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 17ου αιώνα στο είδος. 

Πιο κάτω θα αναλυθούν τρεις από τους σπουδαιότερους πίνακες του Cornelius Gijsbrechts:

1. Trompe l’Oleil: Board Partition with Letter Rack & Music Book (1668)

Μια σκούρα πράσινη κουρτίνα πέφτει προς τα κάτω από το κουρτινόξυλο για να αποκαλύψει γράμαμτα, έγγραφα και εφημερίδες. Το φως μπαίνει από τα αριστερά, όπου υπάρχει μια στρογγυλή κόκκινη σφραγίδα με ζωγραφισμένο το πορτρέτο του Βασιλιά Frederick ΙΙΙ,  της Δανίας. Αυτή είναι η πρώτη αναφορά του καλλιτέχνη στον Δανό βασιλιά. Στην Κοπεγχάγη, του Gijsbrechts του παραχωρήθηκε ένα στούντιο στο Kongens Have Oark κοντά στο παλάτι Rosenborg. Στη βόρεια Ευρώπη ήταν παράδοση οι μονάρχες να συγκεντρώνουν μια αποικία αν οι καλύτεροι καλλιτέχνες και τεχνίτες τους γύρω από τις καλοκαιρινές κατοικίες τους.

2. Trompe l’Oleil with Studio Wall and Vanitas Still Life (1668)

Σε αυτή τη νεκρή φύση, φαίνεται σαν ένα ράφι στο στούντιο του καλλιτέχνη που περιβάλλεται από τα εργαλεία του και τρία μικρά πορτρέτα. Το πορτρέτο στην κορυφή αναπαριστά τον αυτοκράτορα Λεοπόλδο Α’ (1640-1705), ενώ  το ένα είναι ένα πορτρέτο ενός αγνώστου ταυτότητας και το άλλο πρόκειται για μια κενή φιγούρα. Τα αντικείμενα όπως η κλεψύδρα, το κερί και ο καπνός συμβολίζουν το πόσο σύντομη είναι η ζωή μας, ενώ το κρανίο θυμίζει στο θεατή πως ο θάνατος είναι αναπόφευκτος. Όμως ο καλλιτέχνης με το στεφάνι γύρω από το κρανίο δίνει μια νώτα ελπίδας, καθώς συμβολίζει την ελπίδα της ανάστασης μετά τον θάνατο, βάση του Χριστιανισμού. 

3. Trompe l’Oleil: Paintings, Painter’s Tools & a Flower-Patterned Table-cover in the Artist’s Studio (1670-72)

Αυτή η νεκρή φύση με τη ψευδαίσθηση τρισδιάστατης εικόνας, απείκονιζει πίνακες, σχέδια και εργαλεία του ζωγράφου στο εργαστήρι του. Υπάρχει ένα maulstick (ραβδί που χρησιμοποιεί ένας ζωγράφος για να στηρίξει το χέρι που κρατά το πινέλο) να ακουμπά στην κουρτίνα και κάτω από αυτό υπάρχει μία σπάτουλα και μια δέσμη πινέλων. Η ”κουρτίνα” που κρέμεται στα δεξιά πρόκειται για ένα ολλανδικό τραπεζομάντυλο του 17ου αιώνα, το οποίο είναι γνωστό ότι υπήρξε στην κατοχή του βασιλιά Φρειδερίκου του Β’. Ενώ, το οβάλ πορτρέτο στα αριστερά που κρέμεται στο τοίχο είναι η αυτοπροσωπογραφία του ιδίου του καλλιτέχνη, Cornelius Gijsbrechts.

Πηγή: Painted Illusions: The Art of Cornelius Gijsbrechts (2000) by Olaf Koester, National Gallery, London