Η απιστία αναφέρεται στην πράξη της απάτης προς έναν ρομαντικό ή σεξουαλικό σύντροφο, που περιλαμβάνει παραβίαση της εμπιστοσύνης του/ης με τη συμμετοχή σε μια σχέση ή σεξουαλική δραστηριότητα με κάποιον άλλο εκτός από τον κύριο ρομαντικό σύντροφο. Η απιστία βλάπτει σοβαρά την εμπιστοσύνη και τον συναισθηματικό δεσμό των συντρόφων. Το ‘‘θύμα’’ μπορεί να βιώσει έντονο συναισθηματικό πόνο, κατάθλιψη, άγχος και απώλεια αυτοεκτίμησης, ενώ οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκολίες στη δημιουργία νέων σχέσεων και επίμονα ζητήματα εμπιστοσύνης. Γενικά η απιστία προκαλεί αποδιοργάνωση της ζωής του ζευγαριού και είναι καλό να αποφεύγεται. Ποιοί είναι όμως οι παράγοντες και τα χαρακτηριστικά του ατόμου που το οδηγούν στην απιστία; 

Μια νέα έρευνα του Journal of Sexual Medicine των Charlene F. Belu και Lucia F. O’Sullivan (2024) ανέλυσε υπάρχουσα έρευνα για να εντοπίσει χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την πιθανότητα τα άτομα να απατήσουν τους συντρόφους τους. Οι Belu και O’Sullivan σημειώνουν ότι πολλοί ερευνητές έχουν εργαστεί στον εντοπισμό παραγόντων που μπορούν να προβλέψουν εάν ένα άτομο ή ένα ζευγάρι θα βιώσει ή θα εμπλακεί σε απιστία. Οι ερευνητές κατηγοριοποιούν αυτούς τους προγνωστικούς παράγοντες σε τρεις ομάδες:ατομικά χαρακτηριστικά, χαρακτηριστικά της σχέσης και εξωτερικοί παράγοντες.  

Όσον αφορά τα ατομικά χαρακτηριστικά, αναφέρονται σε προσωπικά γνωρίσματα που κάνουν κάποιον/α περισσότερο ή λιγότερο πιθανό να απατήσει. Οι μελέτες δείχνουν ότι άτομα με χαμηλή ευσυνειδησία είναι πιο πιθανό να απατήσουν. Αυτή η τάση αυξάνεται εάν ο σύντροφός τους έχει επίσης χαμηλή ευσυνειδησία. Τέτοια άτομα συχνά εμφανίζουν αποδιοργάνωση, απροσεξία και έλλειψη προσανατολισμού στο στόχο, με αποτέλεσμα προβλήματα αναξιοπιστίας και επιμονής.

Επίσης, άτομα με  υψηλή εξωστρέφεια είναι επίσης πιο επιρρεπή στην απιστία και οι γυναίκες με υψηλό νευρωτισμό (η τάση για δυσφορία και παρορμητική συμπεριφορά). Ενώ άτομα με έντονα σκοτεινά χαρακτηριστικά προσωπικότητας: Μακιαβελισμό (τάση χειραγώγησης των άλλων), Ναρκισσισμό (υπερβολική αγάπη για τον εαυτό) και Ψυχοπάθεια (αντικοινωνική συμπεριφορά, περιφρόνηση) είναι πιο πιθανό να είναι άπιστα. Η υψηλότερη προθυμία για περιστασιακό σεξ αυξάνει επίσης την πιθανότητα απιστίας και ενώ παλιότερα οι άνδρες απιστούσαν περισσότερο αυτό το χάσμα μεταξύ των φύλων φαίνεται να μειώνεται.

Τα χαρακτηριστικά της σχέσης αναφέρονται στους προγνωστικούς παράγοντες όσον αφορά την δυναμικής της ρομαντική σχέση.Τα άτομα σε σχέσεις καλύτερης ποιότητας είναι λιγότερο πιθανό να εμπλακούν σε απιστία και από την άλλη πλευρά, όσοι είναι δυσαρεστημένοι με τη σχέση τους και άτομα που βιώνουν σεξουαλική δυσαρέσκεια είναι πιο πιθανό να είναι άπιστοι. Η δυσαρέσκεια στις σχέσεις είναι ιδιαίτερα πιθανό να οδηγήσει τις γυναίκες στην απιστία, ενώ η σεξουαλική δυσαρέσκεια συνδέεται πιο έντονα με την απιστία στους άνδρες.

Οι εξωτερικοί παράγοντες που προδίδουν πιθανή απιστία από ένα ταίρι, αναφέρεται κυρίως στην ύπαρξη ευκαιριών απιστίας στο περιβάλλον του ζευγαριού. Για να συμβεί η απιστία  πρέπει να υπάρχει μια ευκαιρία, να είναι διαθέσιμο ένα ελκυστικό εναλλακτικό ταίρι. Οι ενήλικες σε αποκλειστικές ρομαντικές σχέσεις συχνά έλκονται ερωτικά κάποιον που δεν είναι ο σύντροφός τους, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως θα απιστήσει. Για να οδηγήσει σε απιστία, αυτή η έλξη πρέπει να ειπωθεί στο τρίτο άτομο και να υπάρξει ανταπόκριση από αυτό. Μόνο τότε υπάρχει η ευκαιρία για απιστία. Ο κίνδυνος απιστίας είναι ιδιαίτερα υψηλός για άτομα που εργάζονται σε περιβάλλοντα που περιέχουν πολλούς πιθανούς συντρόφους. Εάν το κοινωνικό περιβάλλον κάποιου δεν παρέχει ευκαιρίες για συνάντηση ή επικοινωνία με πιθανούς συντρόφους, η πιθανότητα να συμβεί απιστία είναι πολύ μικρότερη.

Οι Belu και O’Sullivan (2024) συμπέραναν ότι οι παραπάνω παράγοντες όντως σχετίζονται με τον κίνδυνο απιστίας, με την ποιότητα και τη δυναμική της σχέσης να είναι το πιο συχνό και σημαντικό χαρακτηριστικό αν ένα ταίρι θα απατήσει. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι βασίζονται σε στατιστικές συσχετίσεις και δεν σημαίνει πως το ταίρι σου θα απιστήσει.

 

Πηγή: The paper, “Predictors of infidelity among couples,” by Charlene F. Belu and Lucia F. O’Sullivan.