«Ρώτησαν την αμυγδαλιά αν υπάρχει θεός,
κι η αμυγδαλιά άνθισε».
Η ανθισμένη αμυγδαλιά, η οποία ξεπροβάλει κάθε Φεβρουάριο και προμηνύει τον έρχομο της άνοιξης, από τα αρχαία χρόνια είχε εντυπωσιάσει τους άνθρωπους και συμβόλιζε την ελπίδα, την αναγέννηση αλλά και την ανιδιοτελούς αγάπη.
Οι παλαιότερες γενιές είχαν τον καρπό της σαν σύμβολο πλούτου, σοφίας, ευημερίας και γονιμότητας και το έδιναν στα νεόνυμφους για βίο ανθόσπαρτο.
Στο χριστιανισμό η αμυγδαλιά συμβολίζει την Ανάσταση καθώς είναι το πρώτο δέντρο που ανθίζει εν μέσω του χειμώνα και στην Κινέζικη παράδοση η αμυγδαλιά συμβολίζει τη θηλυκή ομορφιά, την ψυχική δύναμη στη θλίψη και την τρυφερότητα.
Ο μύθος της αμυγδαλιάς ως σύμβολο αγάπη ξεκινάει από την ελληνική μυθολογία, η οποία μας διηγείται την ιστορία της Φυλλίς και του Δημοφώντα, γιου του Θησέα.
Οι δύο νέοι γνωρίστηκαν όταν το καράβι του νεαρού Αθηναίου Δημοφώντα επέστρεφε από την Τροία.
Παντρεύτηκαν αλλά μετά από λίγο καιρό ο νεαρός Αθηναίος νοστάλγησε την πατρίδα του και η ερωτευμένη πριγκίπισσα μην αντέχοντας να τον βλέπει στεναχωρημένο τον άφησε να γυρίσει πίσω και αν την αγαπούσε πραγματικά θα ξαναγύριζε και τότε θα ήταν πραγματικά και ειλικρινά δικός της.
Έτσι κι έγινε, και η ερωτευμένη Φυλλίς έμεινε μόνη να περιμένει τον εκλεκτό της για χρόνια ώσπου μαράζωσε και πέθανε από τη θλίψη της.
Όμως οι θεοί που ήξεραν την ιστορία της την μεταμόρφωσαν σε δέντρο για να μπορεί να περιμένει για περισσότερα χρόνια τον αγαπημένο της.
Έτσι η ερωτευμένη γυναίκα δεν πέθανε αλλά έγινε το δέντρο, που έμελλε να γίνει σύμβολο της ελπίδας: η Αμυγδαλιά.
Έλεγαν λοιπόν ότι μετά από χρόνια και όταν ο Δημοφώντας επέστρεψε στη Θράκη βρήκε την αγαπημένη του και πιστή γυναίκα, όχι περιστοιχισμένη από μνηστήρες αλλά ένα ξερό δέντρο δίχως φύλλα στη μέση του παγωμένου τοπίου.
Απελπισμένος και γεμάτος τύψεις αγκάλιασε τον κορμό της και τότε εκείνη πλημμύρισε ανθούς στη μέση του χειμώνα νικώντας το θάνατο.
Η αμυγδαλιά έχει εξυμνηθεί πολλάκις στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική, τη μουσική και την ποίηση.
Μεγάλος λάτρης της αμυγδαλιάς ήταν και ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ, ο οποίος την εξύμνησε στους πίνακές του. Ένα από τα έργα του, Ανθισμένη Αμυγδαλιά, το οποίο έφτιαξε ως δώρο για τον νεογέννητο ανιψιό του και κοσμούσε το δωμάτιό του, έμελλε αργότερα να γίνει ένα από τα σημαντικότερα έργα τέχνης στον κόσμο, που εκατομμύρια επισκέπτες τρέχουν να δουν από κοντά στο μουσείο του στο Άμστερνταμ.
Μερικές αναφορές της αμυγδαλιάς από μεγάλους Έλληνες ποιητές είναι οι πιο κάτω:
Ἐκoύνησε τὴν ἀνθισμένη μυγδαλιὰ
μὲ τὰ χεράκια της
κι ἐγέμισε ἀπὸ ἄνθη ἡ πλάτη, ἡ ἀγκαλιὰ
καὶ τὰ μαλλάκια της.
Ἄχ! χιονισμένη σὰν τὴν εἶδα τὴν τρελλὴ
γλυκὰ τὴ φίλησα,
τῆς τίναξα τὰ ἄνθη ἀπ᾿ τὴν κεφαλὴ
κι ἔτσι τῆς μίλησα:
Απόσπασμα από Ανθισμένη Αμυγδαλιά, Γεώργιος Δρόνισης
——————————————————————————-
Της μυγδαλιάς σου το κλωνάρι
δροσολουστό μες στο ποτήρι
το μοσκοβόλησε και το ’καμε κηπάρι
γύρω μου τ’ άχαρο το μοναστήρι,
κι ύστερα δάσος έγινε και το κηπάρι
βαθύ και φουντωμένο κι όλο μυγδαλιές.
«Αθώες κοπέλες του σκληρού πατέρα, του Γενάρη,
σας κλαίω, λιγόζωες, ω νυφούλες, μυγδαλιές!
Οι μυγδαλιές, Κωστής Παλαμάς
——————————————————————————
Κι ακόμα δε μπόρεσα να καταλάβω
πώς μπορεί να πεθάνει μια γυναίκα
που αγαπιέται.
Έχει στον κήπο μου μια μυγδαλιά φυτρώσει
κι είν’ έτσι τρυφερή που μόλις ανασαίνει·
μα η κάθε μέρα, η κάθε αυγή τηνε μαραίνει
και τη χαρά του ανθού της δε θα μου τη δώσει.
Κι αλίμονό μου! εγώ τής έχω αγάπη τόση…
Κάθε πρωί κοντά της πάω και γονατίζω
και με νεράκι και με δάκρυα την ποτίζω
τη μυγδαλιά που ’χει στον κήπο μου φυτρώσει.
Μυγδαλιά, Κώστας Καρυωτάκης
——————————————————————-
Μια μυγδαλιά και δίπλα της
εσύ.Μα πότε ανθήσατε;
Στέκομαι στο παράθυρο
και σας κοιτώ και κλαίω.
Τόση χαρά δεν την μπορούν
τα μάτια. Δως μου,θεέ μου,
όλες τις στέρνες τ’ουρανού
να στις γιομίσω.
Μια μυγδαλιά, Νικηφόρος Βρεττάκος
————————————————————-
Λίγο ακόμα θα ιδούμε
Λίγο ακόμα θα ιδούμε
Τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν
τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν
τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν
Λίγο ακόμα θα ιδούμε
Λίγο ακόμα θα ιδούμε
τα μάρμαρα να λάμπουν, να λάμπουν στον ήλιο
κι η θάλασσα να κυματίζει
Λίγο ακόμα, Γιώργος Σεφέρης
————————————————————
«Κάθ’ἥν στιγμὴv ἐμεῖς συζητᾶμε ἀκόμα
ἡ ἀμυγδαλιὰ ἄναψε ἤδη ντόμπρα τὰ κεράκια της
κι ἀνήρτησε σὲ κoινὴ θέα τὶς πρoθέσεις της.
Ὢ ναί, τoυλάχιστo oἱ πoιητὲς
ἂς μὴν τὴ λέμε “τρελλή”
πoύ πῆρε τὴν ἀπόφαση,
τoυλάχιστo oἱ πoιητὲς ἂς μὴν τὴ λέμε “τρελλή”
πoύ ἐπωμίσθηκε τὶς εὐθύνες της,
πoυ διεκινδύνευσε τὴ νoημoσύνη της
στὰ ὄμματα τῶν δειλῶν,
πoὺ διεκινδύνευσε τὴ νoημoσύνη της
στὰ ὄμματα τῶν ἀνίδεων,
στὰ ὄμματα τῶv θερκoκηπίων.»
Η αμυγδαλιά, Κώστας Μόντης
—————————————————————
Αυτό το μέρος το λέγαν Μυγδαλιές.
Τις πρόλαβα. Μοσκοβολούσε ο τόπος.
Φίσκα η αγράμπελη, κι ένα ρυάκι
κατέβαζε ξερόφλουδα απ’ τα αλώνια.
Εδώ ερχόμασταν τα βράδια για κορμί.
Σιγά σιγά τις κόψαν όλες. Ένα ένα
ξεφύτρωναν στη θέση τους σπιτάκια.
Πρώτοι εμείς τα εγκαινιάζαμε. Η αγάπη μας
ζυμώθηκε στις σκαλωσιές και τα τσιμέντα τους.
Τώρα δεν έμεινε ούτε μία μυγδαλιά.
Γέμισε ο τόπος μαγαζιά και κατοικίες.
Μας έφαγαν ακόμα ένα τσαΐρι.
Μυγδαλιές, Ντίνος Χριστιανόπουλος
—————————————————————
Η Aνθισμένη Αμυγδαλιά ως σύμβολο ελπίδας, αναγέννησης και αγάπης: Από την Αρχαιότητα στην Τέχνη
