Η Αφηρημένη Τέχνη αναφέρεται στη ζωγραφική, γλυπτική ή γραφική τέχνη στην οποία η απεικόνιση των πραγμάτων από τον ορατό κόσμο παίζει ελάχιστο ή καθόλου ρόλο. Τα στοιχεία μορφής, χρώματος, γραμμής, τόνου και υφής είναι όλα αφηρημένα.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η αφηρημένη τέχνη με την πιο αυστηρή της έννοια έχει τις ρίζες της τον 19ο αιώνα. Περίπου πέντε χρόνια πριν τον Α’ Παγκοσμίο Πολέμο, καλλιτέχνες όπως ο Robert Delaunay, ο Wassily Kandinsky, ο Kazimir Malevich και ο Vladimir Tatlin στράφηκαν στην Αφηρημένη Τέχνη. Ο Kandinsky όμως θεωρείτο παραδοσιακά ως ο πρωτοπόρος σύγχρονος καλλιτέχνης που ζωγράφισε καθαρά αφηρημένες εικόνες που δεν περιείχαν αναγνωρίσιμα αντικείμενα, μεταξύ του 1910-11, ωστόσο αυτό αμφισβητήθηκε αργότερα, τον 21ο αιώνα με το ανανεωμένο ενδιαφέρον για τη Σουηδή καλλιτέχνη Hilma af Η Klint (1862-1944) η οποία ζωγράφισε το πρώτο της αφηρημένο έργο το 1906.
Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η εμφάνιση της ομάδας De Stijl στην Ολλανδία και της ομάδας Dada στη Ζυρίχη διεύρυνε περαιτέρω το φάσμα της αφηρημένης τέχνης, έτσι κατακλύζεται από την ολοκληρωτική πολιτική και τα καλλιτεχνικά κινήματα που δίνουν ανανεωμένη έμφαση στην εικόνα.
ΤΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ De Stijl
Το De Stijl, που σημαίνει «Στυλ» ήταν ένα κίνημα σύγχρονης τέχνης που αναπτύχθηκε στην Ολλανδία στις αρχές του εικοστού αιώνα. Περιλαμβάνοντας τη ζωγραφική, την αρχιτεκτονική και το σχέδιο, το De Stijl (ελληνικά: Νεοπλαστικισμός) ιδρύθηκε από τους Piet Mondrian και Theo van Doesberg το 1917 στο Leiden, με βάση αυστηρά ιδανικά κάθετης και οριζόντιας γεωμετρίας. Οι υποστηρικτές του De Stijl υποστήριξαν την καθαρή αφαίρεση και την καθολικότητα με μια αναγωγή στα βασικά στοιχεία της μορφής και του χρώματος. Απλοποίησαν τις οπτικές συνθέσεις σε κάθετες και οριζόντιες, χρησιμοποιώντας μόνο μαύρο, λευκό και βασικά χρώματα.
ΤΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ Dada
Το Dada (ελληνικά:Νταντά ή Ντανταϊσμός) ήταν ένα καλλιτεχνικό κίνημα κατά του κατεστημένου που αναπτύχθηκε το 1915. Τα πρώτα κέντρα του ντανταϊσμού περιλάμβαναν τη Ζυρίχη και το Βερολίνο. Μέσα σε λίγα χρόνια, το κίνημα είχε εξαπλωθεί στη Νέα Υόρκη και σε διάφορα καλλιτεχνικά κέντρα στην Ευρώπη και την Ασία. Οι ντανταϊστές καλλιτέχνες εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για τη βία, τον πόλεμο και τον εθνικισμό και διατήρησαν πολιτικές συγγένειες με τη ριζοσπαστική πολιτική στην αριστερή και την ακροαριστερή πολιτική. Ο κύριος σκοπός του ντανταϊσμού ήταν να αμφισβητήσει τους κοινωνικούς κανόνες της κοινωνίας και να δημιουργήσει σκόπιμα τέχνη που θα συγκλονίζει, θα μπερδεύει ή θα εξοργίζει τους ανθρώπους. Ευδοκίμησε στην αντεπίθεση σε οτιδήποτε ήταν συμβατικό στην κοινωνία.
ΑΦΗΡΗΜΕΝΟΣ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ
Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, περίπου το 1943 εμφανίστηκε μια αμερικανική σχολή αφηρημένης ζωγραφικής που ονομάζεται Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός και είχε μεγάλη επιρροή μέχρι τα μέσα του 1950. Το καλλιτεχνικό κίνημα του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού ξεκίνησε με μια μικρή ομάδα αμερικανών καλλιτεχνών γνωστοί ως New York School (Σχολή της Νέας Υόρκης) και έφεραν στο φως νέες τεχνικές και απόψεις στη τέχνη. Στην πράξη όμως ο όρος Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός εφαρμόστηκε τότε σε οποιονδήποτε αριθμό καλλιτεχνών που εργάζονται κυρίως στη Νέα Υόρκη που είχαν αρκετά διαφορετικά στυλ, ακόμη και σε έργα που δεν ήταν αποκλειστικά αφηρημένα ή εξπρεσιονιστικά. Ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός χωρίζεται σε δύο τεχνοτροπίες ζωγραφικής: Action και Colour Field.
Το τεχνοτροπία Action (Zωγραφική της Δράσης) πρόκειται για μια αυθόρμητη δραστηριότητα ή «δράση» του ζωγράφου, μέσα από την κίνηση του χεριού και του καρπού, τις ζωγραφικές χειρονομίες, τις πινελιές, το πέταγμα της μπογιάς, το πιτσίλισμα, το βάψιμο, το σκάψιμο και το στάξιμο. Ο ζωγράφος μερικές φορές αφήνει τη μπογιά να στάξει στον καμβά, ενώ χορεύει ρυθμικά, ή μερικές φορές αφήνει τη μπογιά να πέσει τυχαία επάνω στον καμβά, αφήνοντας έτσι το ασυνείδητο μέρος της ψυχής να επιβληθεί και να εκφραστεί. Όλα αυτά, ωστόσο, είναι δύσκολο να εξηγηθούν ή να ερμηνευτούν γιατί είναι μια υποτιθέμενη ασυνείδητη εκδήλωση της πράξης της καθαρής δημιουργίας. Ο πιο γνωστός καλλιτέχνης της ζωγραφικής Δράσης είναι ο Jackson Pollock (1912-1956).
Ο όρος Colour Field περιγράφει καμβάδες μεγάλης κλίμακας στους οποίους κυριαρχούν επίπεδες χρωματικές επιφάνειες και έχουν ελάχιστη λεπτομέρεια επιφάνειας. Οι πίνακες έχουν ένα ενιαίο πεδίο ενιαίας εικόνας και διαφέρουν ποιοτικά από το εκφραστικό πινέλο καλλιτεχνών Δράσης όπως ο Jackson Pollock και ο Willem de Kooning. Το στυλ Colour Field αναγνωρίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1950 από τον Αμερικανό κριτικό τέχνης Clement Greenberg, ο οποίος το 1964 οργάνωσε έκθεση με τίτλο Post-Painterly Abstraction στο Los Angeles County Museum of Art και έλαβαν μέρος 31 καλλιτέχνες με Colour Field έργα. Γνωστοί καλλιτέχνες της Color Field ζωγραφικής είναι ο Morris Louis, Helen Frankenthaler, Kenneth Noland, Henri Matiss, Ronnie Landfield και άλλοι.
Από τη δεκαετία του 1950 και ύστερα η αφηρημένη τέχνη ήταν μια αποδεκτή και ευρέως εφαρμοσμένη προσέγγιση στην ευρωπαϊκή και αμερικανική ζωγραφική και γλυπτική.
ΑΦΗΡΗΜΕΝΗ ΤΕΧΝΗ-DE STILJ, DADA & ΑΦΗΡΗΜΕΝΟΣ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ
