‘‘Θα πάθω καρδιακή προσβολή’’
‘‘Θα καταρρεύσω’’
‘‘Θα χάσω τον έλεγχο’’
‘‘Θα τρελαθώ’’
Μερικές από τις αυτόματες αρνητικές σκέψεις που κάνει ένα άτομο πριν την προβολή πανικού (κρίση Πανικού).
Άγνωστο για αρκετούς αλλά γνώριμο για πολλά άτομα.
Τι λέτε; Δεν θα ήταν καλύτερα να περάσουμε από τη άγνοια στη γνώση και να τοποθετήσουμε με ακρίβεια τι ακριβώς είναι η προβολή πανικού; (κρίση πανικού) και πώς μεταβάλλεται σε διαταραχή πανικού;
Σε ενδιαφέρει; …ναι, σίγουρα καθώς κάπου κάπως κάποτε ή και λίγο πριν από το τώρα κάπου άκουσες για αυτό το .. σύμπτωμα ή μήπως το βίωσες και εσύ… και απλά ο φόβος γέννησε άλλο φόβο.
Η διαταραχή πανικού εντάσσεται στις αγχώδεις διαταραχές και χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες: Προβολή πανικού ( κρίσεις πανικού) για ένα μήνα.
Η προβολή πανικού ( Κρίση πανικού ) ορίζεται ως το ξέσπασμα ενός έντονου φόβου και άγχους, ο οποίος κορυφώνεται μέσα σε 10 λεπτά της ώρας και συνοδεύεται από ένα αίσθημα κινδύνου και παρόρμησης διαφυγής. Συνήθως συνοδεύεται από καταστροφικές σκέψεις, από μια προαναφερόμενη εικόνα και από σωματικά συμπτώματα.
Οι πιο συνήθης καταστροφικές αυτόματες σκέψεις είναι:
- Θα χάσω τον έλεγχο
- Θα τρελαθώ
- Θα καταρρεύσω
- Θα πάθω καρδιακή προσβολή
- Θα ουρλιάζω και θα γελοιοποιηθώ
Η προαναφερόμενη εικόνα του ατόμου μπορεί να είναι στο μυαλό του η εικόνα ότι βρίσκεται στο σινεμά ή στο λεωφορείο και βιώνει κρίση πανικού και δεν μπορεί να αναπνεύσει και λιποθυμά και οι άλλοι γύρω του γελάνε μαζί του ή κανείς δεν μπορεί να τον βοηθήσει.
Συνήθως οι ενδιάμεσες πεποιθήσεις του ατόμου είναι οι εξής:
- Πρέπει να είμαι τέλειος για να είμαι αποδεκτός
- Το να ανησυχώ μου είναι χρήσιμο καθώς με προστατεύει
Οι πυρηνικές πεποιθήσεις του ατόμου συνήθως είναι:
- Δεν αξίζω
- Δεν θα με βοηθήσει κανείς
Τα διαγνωστικά κριτήρια σύμφωνα με το DSM-5 ( το διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών της Αμερικάνικης ψυχιατρικής εταιρείας) για την προβολή πανικού τα τέσσερα ή περισσότερα συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:
- Αίσθημα παλμών, καρδιά που σφυροκοπά
- Εφίδρωση
- Τρέμουλο ή έντονος τρόμος
- Δύσπνοια
- Αίσθημα πνιγμονής
- Πόνος ή δυσφορία στο θώρακα
- Ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση
- Παραισθήσεις
- Ρίγη
- Αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή τάση για λιποθυμία
- Αποπραγματοποίηση (αισθήματα μη πραγματικού) ή αποπροσωποποίηση (ότι αποσπάται από τον ίδιο τον εαυτό του )
- Φόβος απώλειας του ελέγχου ή επερχόμενης τρέλας
- Φόβος θανάτου
Όπως προαναφέρθηκε τουλάχιστον μια από τις προσβολές έχει ακολουθήσει για 1 μήνα (ή περισσότερο) από ένα ή και τα δύο από τα ακόλουθα:
- Επίμονη ανησυχία ότι θα υπάρξουν και άλλες προσβολές. Ανησυχία για τις επιπτώσεις της προσβολής ή τις συνέπειες της
( πχ. Απώλεια τον έλεγχο, ότι θα τρελαθεί)
- Σημαντική αλλαγή της συμπεριφοράς που συνδέεται με τις προσβολές
Η αιτιοπαθογένεια της Διαταραχής Πανικού είναι:
- Κοινωνικοί παράγοντες, πχ. Διαζύγιο, κοινωνικό στρες, απώλεια γονέων, σεξουαλική κακοποίηση, ανασφαλής προσκόλληση
- Ψυχολογικοί παράγοντες όπως η καταστροφική σκέψη, η απώλεια ελέγχου, έντονο στρες, λανθασμένος καταμερισμός του χρόνου, απουσία προτεραιοτήτων, η χαμηλή αυτοπεποίθηση – αυτοεκτίμηση, ο φόβος προσβολών πανικού
- Σωματικοί παράγοντες όπως η υπερβολική προσπάθεια, αυπνία, πειστικός -καταναγκαστικός τρόπος ζωής, εθισμοί
Οι κρίσεις πανικού είναι ιδιαίτερα τρομακτικές και εξουθουμενικές τόσο στο μυαλό όσο και στο σώμα του ατόμου, μετατρέπεται η ζωή του σε φαύλο κύκλο, το άτομο ορίζεται σε αρνητική εστίαση και επιφέρει συχνά στο άτομο ανημποριά, αναβλητικότητα και απομόνωση.
Ως εκ τούτου σε κάποιες φορές η προσβολή πανικού συνοδεύεται με δευτερογενή διαταραχή, με αγοραφοβία. Η αγοραφοβία, προσδιορίζεται ως το έντονο άγχος του ατόμου όταν βρίσκεται σε μέρη ή κατάσταση όπου η φυγή / έξοδος δεν είναι εύκολη, είτε μπορεί να μην υπάρξει κατάλληλη βοήθεια σε περίπτωση εκδήλωσης των συμπτωμάτων του πανικού.
Το άτομο μέσα από το πλαίσιο της προσέγγισης της γνωσιακής συμπεριφορικής και κλινικής υπνοθεραπείας, ψυχοεκπαίδευεται:
- Γίνεται γνώστης του νου των 65,000 σκέψεων που κάνει καθημερινά και πως αυτές οι σκέψεις δημιουργούν τα γνωσιακά λάθη όπως διπολική σκέψη όλα είναι μαύρο ή άσπρο
- Μαθαίνει να αναγνωρίζει τις λειτουργικές σκέψεις που κάνει, με διάφορες γνωσιακές ασκήσεις 4Σ δίστηλα, τρίστηλα κτλ
- Με ερωτήσεις οι οποίες εστιάζονται στις σκέψεις
όπως: ‘ ‘τι σκεφτόσουν πριν να νιώσεις έτσι;’’
Με ερωτήσεις όπου εστιάζονται στο συναίσθημα όπως: ‘‘ πότε άρχισε να αισθάνεσαι έτσι;΄’
- Με δυναμικές ερωτήσεις αμφισβήτησης όπως: Μήπως υπεραπλουστεύω τα γεγονότα και τις καταστάσεις;΄’
- Με την φυσιολογία , το άτομο όταν βιώνει στρες, το άτομο παίρνει πάνω από 12 ανάσες το λεπτό με αποτέλεσμα να έχει περισσότερο οξυγόνο από αυτό που χρειάζεται και λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα. Η απουσία διοξειδίου του ατόμου συντελεί να μην μπορεί να διαλυθεί το οξυγόνο στο αίμα με αποτέλεσμα το άτομο να νιώθει ασφυξία, ταχυπαλμία, αίσθημα πνιγμονής, πίεση στο κεφάλι, ζαλάδα κτλ. Ως εκ τούτου, το άτομο πρωτίστως χρειάζεται να ψυχοεκπαιδευτεί άμεσα στην διαφραγματική αναπνοή και στη νευρομυική χαλάρωση, όπου και οι δυο τεχνικές προάγουν την ηρεμία, τη χαλάρωση, το αίσθημα της ασφάλειας, της συγκέντρωσης και την λογικής σκέψης.
- Το άτομο εντάσσει στη ζωή του την άσκηση συμπεριφορικό πείραμα με στόχο να εντοπιστεί η δυσλειτουργική γνωσία- σκέψη και να με την τροποποιήσει
- Δεν παραλείπεται από την ψυχοεκπαιδευση του ατόμου στο πλαίσιο της γνωσιακής συμπεριφορικής κλινικής υπνοθεραπείας, τα υπνοθεραπευτικά σενάρια. Ο θεραπευτής αφηγείται σενάριο στον θεραπευόμενο, το σενάριο μπορεί να το ακούσει μετά από την καθοδήγηση του θεραπευτή. Το σενάριο είναι γραμμένο κατά τις ανάγκες του θεραπευόμενου και μόνο με στόχο την αύξηση της επικέντρωσης της προσοχής της νευροπλαστικότητας – είναι η ικανότητα του νευρικού συστήματος να αλλάζει και να προσαρμόζεται σε διαφορετικές εμπειρίες / συνήθειες.
Το κάθε σύμπτωμα έχει την στρατηγική του, τη δική του δυναμική, ιστορία και φωνή, από την άλλη πλευρά και το άτομο έχει τις δικές του δυνάμεις, τη δική του ταυτότητα φωνή και υπόσταση, απλά πολλές φορές επισκιάζονται από πολλά λανθασμένες σκέψεις και πιστεύω.
Ποτέ δεν είναι αργά για μια νέα αρχή μακριά από το σύμπτωμα το οποίο δυσχεραίνει την καθημερινότητα του ατόμου, την ίδια του ζωή.
Έχει επιλογή! Να κάνει ένα βήμα μπροστά και να ζητήσει βοήθεια και καθοδήγηση.
Η Γνώση και η Δράση, γιατρεύουν τον φόβο… δεν συμφωνείς;
