Ο εκπαιδευτικός δεν διαδραματίζει άμεσο, αλλά έμμεσο ρόλο στην ανατροφή των παιδιών, εφόσον δεν τα «ανατρέφει» κατ΄ ουσίαν, αλλά συντελεί στην ορθή ανατροφή και διαπαιδαγώγηση των παιδιών και στην καθοδήγηση των γονέων για σωστότερες στάσεις και συμπεριφορές ως προς την ανατροφή των παιδιών τους.
Η ανατροφή των παιδιών δεν συνοδεύεται από «οδηγίες χρήσης», ωστόσο ο εκπαιδευτικός είναι ο επιστήμονας εκείνος που λόγω ιδιότητας και ικανοτήτων έχει τις δυνατότητες να συνδράμει στο στάδιο της ανατροφής των παιδιών. Είναι ο κύριος πυλώνας της εκπαίδευσης που μαζί με τους γονείς και τους μαθητές συνεργάζονται στο εκπαιδευτικό σύστημα. Από την νηπιακή φάση, μέχρι την εφηβεία είναι – ανάλογα με την βαθμίδα της εκπαίδευσης- γνώστες οι εκπαιδευτικοί για τις ανάγκες κάθε ηλικίας και μπορούν να συνδράμουν κατάλληλα στην ανατροφή των παιδιών.
Το παιδί έρχεται ήδη στο σχολείο εξοικειωμένο με κοινωνικές στάσεις και συμπεριφορές από το σπίτι, ωστόσο η κοινωνικοποίηση του διαμορφώνεται στο σχολείο σε αλληλεπίδραση και καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό.
Το σχολείο λειτουργεί ως μικρογραφία της κοινωνίας με καθορισμένους ρόλους, με κανόνες, δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις. Προτού το παιδί ενταχθεί στην κοινωνία, προετοιμάζεται γι’ αυτήν με την ένταξη στην κοινωνία του σχολείου και ο βασικότερος μοχλός για τη σωστή κοινωνικοποίηση είναι ο εκπαιδευτικός.
Ωστόσο, ο ρόλος του εκπαιδευτικού έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια, συνεπώς μεταβλήθηκε και η κοινωνικο-διαμορφωτική αξία του δασκάλου. Στο παραδοσιακό σχολείο, το σύστημα ήταν δασκαλοκεντρικό, εκβιαστικό προς τους μαθητές και ο δάσκαλος ήταν ο μόνος μεταδότης γνώσεων, χωρίς ιδιαίτερη μέριμνα για την κοινωνικοποίηση των μαθητών. Ο δάσκαλος είχε εξουσιαστική στάση προς τους μαθητές οι οποίοι στερούνταν κάθε δημιουργικής δραστηριότητας και δεν ασκούνταν στην κριτική σκέψη, με ανάλογες συνέπειες στην κοινωνικοποίηση τους.
Συνεπώς, τέτοια ανατροφή «έκλεινε το παιδί στο κουτί», στερώντας του κάθε δημιουργικότητα και το μάθαινε να υποτάσσεται άκριτα στην εξουσία με ολέθριες συνέπειες στην ανάπτυξη των παιδιών.
Ο σημερινός ρόλος του δασκάλου στο εκσυγχρονισμένο σχολείο είναι συνεργατικός και δημιουργικός. Μαθαίνει τον μαθητή την ανακάλυψη και κατάκτηση της γνώσης, τον ωθεί στο να αναπτυχθεί ολιστικά. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ελεύθερων, κριτικά σκεπτόμενων και υπεύθυνων πολιτών με κριτική σκέψη και συνείδηση.
«Σύµφωνα µε τη Schiffler, η θετική κοινωνική διάδραση βασίζεται και αναπτύσσεται πάνω σε µια παιδαγωγική συµπεριφορά του εκπαιδευτικού, που ευνοεί την κοινωνική διάδραση, διαλύοντας τις συµπλοκές, που ενθαρρύνει τους µαθητές και τους παρακινεί στην αυτονοµία και στη συνεργασία κατά τη διάρκεια µιας οµαδικής εργασίας, ώστε να οδηγηθούν τα παιδιά στα σωστά συµπεράσµατα. «∆ιαδραστική διδασκαλία» σηµαίνει λοιπόν κυρίως «επικεντρώνω το µάθηµα στους µαθητές, οι οποίοι και καθορίζουν το περιεχόµενό του», όπως επίσης σηµαίνει και «διαπολιτισµική προσέγγιση». Όλοι οι µαθητές έχουν «ίσο δικαίωµα να πάρουν το λόγο µε τρόπο αρµονικό» (Ανδρουλάκης, 1999:134) και όλοι οι µαθητές ακούνε τους συµµαθητές τους, χωρίς τη µεσολάβηση του εκπαιδευτικού. Ο τελευταίος ενθαρρύνει τους µαθητές να επιµηκύνουν το λόγο τους, προκειµένου να έχει την ίδια διάρκεια µε το δικό του, και χωρίς να φοβάται, είτε για την απόλυτη ησυχία που µπορεί να επικρατήσει, είτε για το θόρυβο που µπορεί να δηµιουργήσουν τα παιδιά ανάµεσα στα λόγια τους. Βεβαίως, ο εκπαιδευτικός αποφεύγει να ελέγχει διαρκώς τις γνώσεις των µαθητών του. Κατά τον Ανδρουλάκη (1999, α:114), µεταξύ των αρνητικών παραγόντων για µια διαδραστική διδασκαλία, είναι η σχολική οργάνωση (αίθουσα, ωράρια,…), το υλικό, η πειθαρχία των µαθητών, ο τρόπος µάθησης των παιδιών» (Προς έναν επανακαθορισµό της παιδαγωγικής σχέσης: ο διαδραστικός ρόλος του εκπαιδευτικού Ελένη Γεωργουλοπούλου, Εκπαιδευτικός).
Συνεπώς, ως ένας βασικός πυλώνας στην ανατροφή των παιδιών, ο εκπαιδευτικός οφείλει να ανατροφοδοτεί τον ρόλο του εποικοδομητικά, τόσο με τους γονείς, όσο και με τους μαθητές του με κοινό στόχο τη δημιουργία όχι μόνο υπεύθυνων, αλλά και δημιουργικά ευτυχισμένων πολιτών.
ΠΗΓΕΣ:
- Ο ρόλος του εκπαιδευτικού και της οικογένειας στη σχολική επιτυχία του παιδιού, Φιλακουρίδη Ειρήνη, 2008, Πανεπιστημιο Αιγαίου
- Προς έναν επανακαθορισµό της παιδαγωγικής σχέσης: ο διαδραστικός ρόλος του εκπαιδευτικού, Ελένη Γεωργουλοπούλου, Εκπαιδευτικός ∆.Ε.
