Η αρχαία ελληνική τέχνη «αναδύθηκε» κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. (700-800), καθώς τα πράγματα ηρέμησαν γύρω από το Αιγαίο. Περίπου εκείνη την εποχή, ο σίδηρος μετατράπηκε σε όπλα/εργαλεία, πραγματοποιήθηκαν οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες, εμφανίστηκε μια περίπλοκη θρησκεία και μια χαλαρή αίσθηση πολιτιστικής ταυτότητας αναπτύχθηκε γύρω από το ιδέα της «Ελλάς». Περίπου το 700 π.Χ., τα βασίλεια άρχισαν να αντικαθίστανται από ολιγαρχίες και πόλεις-κράτη. Ωστόσο, οι πρώιμες μορφές ελληνικής τέχνης περιορίζονταν σε μεγάλο βαθμό στην κεραμική, καθώς η περιοχή υπέφερε από συνεχή αναστάτωση από εκτεταμένο λιμό, αναγκαστική μετανάστευση και κοινωνικές αναταραχές. Αυτό περιόρισε την ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής και των περισσότερων άλλων τύπων τέχνης. Μόλις το 650π.Χ περίπου, όταν αποκαταστάθηκαν οι θαλάσσιοι εμπορικοί δεσμοί μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, καθώς και της Μικρά Ασίας η ελληνική ευημερία επέστρεψε τελικά και διευκόλυνε την άνοδο του ελληνικού πολιτισμού. Το άρθρο αυτό θα επικεντρωθεί στην Κλασική και Ελληνιστική Περίοδο της τέχνης.
Εκτός από την αγγειογραφία, όλα τα είδη ζωγραφικής άκμασαν κατά την Κλασική περίοδο. Σύμφωνα με συγγραφείς όπως ο Πλίνιος (23-79 μ.Χ.) ή ο Παυσανίας (ενεργός 143-176 Κ.Χ), η υψηλότερη μορφή ήταν η ζωγραφική σε πάνελ, που έγινε σε εγκαυστική ή τέμπερα. Τα θέματα περιλαμβάναν εικονιστικές σκηνές, πορτρέτα και νεκρές φύσεις και οι εκθέσεις, για παράδειγμα στην Αθήνα και τους Δελφούς ήταν σχετικά συνηθισμένες. Όμως λόγω της φθαρτής φύσης αυτών των πινάκων μαζί με λεηλασίες και βανδαλισμούς αιώνων, δεν έχει διασωθεί ούτε ένας ελληνικός κλασικός πίνακας ζωγραφικής οποιασδήποτε ποιότητας, ούτε ρωμαϊκό αντίγραφο. Οι πιο διάσημοι Έλληνες κλασικοί ζωγράφοι του 5ου αιώνα περιλάμβαναν: τον Απολλόδωρο, ο Μεγάλος Ζεύξις της Ηράκλειας, ο Αγάθαρχος (ο πρώτος που χρησιμοποίησε γραφική προοπτική σε μεγάλη κλίμακα), ο Παρράσιος (γνωστός για το σχέδιό του και την εικόνα του Θησέα στο Καπιτώλιο της Ρώμης) κ.α.
Κατά την ύστερη κλασική περίοδο, που είδε την άνθηση της Μακεδονικής Αυτοκρατορίας υπό τον Φίλιππο Β’ και τον γιο του τον Μέγα Αλέξανδρο, η Αθήνα συνέχισε να είναι το κυρίαρχο πολιτιστικό κέντρο της ηπειρωτικής Ελλάδας. Αυτό ήταν το αποκορύφωμα της αρχαίας ελληνικής ζωγραφικής, με καλλιτέχνες που πρόσθεσαν νέες τεχνικές ανάδειξης, σκίασης και χρωματισμού. Άυτοί οι καλλιτέχνες περιλαμβανουν τον Ευφράνωρ της Κορίνθου, ο μόνος κλασικός καλλιτέχνης που διέπρεψε τόσο στη ζωγραφική όσο και στη γλυπτική, ο Εύπομπος ο Σικυώνιος, ο ιδρυτής της σχολής της Σικυώνας, ο Απελλής της Κω, επίσημος ζωγράφος του Φίλιππου Β’ της Μακεδονίας και ευνοούμενος του Μέγας Αλέξανδρος κ.α.
Η Ελληνιστική Περίοδος, που άνοιξε με το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έγινε μάρτυρας της δημιουργίας «ελληνικής τέχνης» σε όλη την περιοχή, καθώς όλο και περισσότερα κέντρα/αποικίες του ελληνικού πολιτισμού ιδρύθηκαν σε εδάφη ελεγχόμενα από την Ελλάδα. Δεδομένου ότι τα περισσότερα αγγεία και γλυπτά ήταν ζωγραφισμένα, η ανάπτυξη της κεραμικής και της γλυπτικής κατά τον 7ο αιώνα οδήγησε αυτόματα σε περισσότερη δουλειά για τους Έλληνες ζωγράφους. Επιπλέον, οι τοίχοι πολλών ναών, δημοτικών κτιρίων και τάφων ήταν διακοσμημένοι με τοιχογραφία, ενώ το μαρμάρινο ή ξύλινο γλυπτό τους ήταν χρωματισμένο με τέμπερα ή εγκαυστική μπογιά.
Η τοιχογραφία ήταν μια συνηθισμένη μέθοδος διακόσμησης σε ναούς, δημόσια κτίρια, σπίτια, τάφους και το πιο διάσημο σωζόμενο δείγμα ελληνικής τοιχογραφίας είναι ο περίφημος ”Τάφος του Δύτη”, ένα από τα πολλά τέτοια διακοσμητικά τάφων στις ελληνικές αποικίες στην Ιταλία. Ο ”Τάφος του Δύτη” είναι ένα εξαιρετικό δείγμα ελληνικής ζωγραφικής και αξιόλογο αρχαιολογικό μνημείο της κλασσικής περιόδου, που χτίστηκε γύρω στο 480 π. Χ. Η τοιχογραφία βρέθηκε από τον Ιταλό αρχαιολόγο Mario Napoli στις 3 Ιουνίου του 1968. Δες την πιο κάτω:
Η ζωγραφική της πέτρας, της τερακότας και της ξυλογλυπτικής ήταν μια άλλη εξειδικευμένη τεχνική που κατακτήθηκε από Έλληνες καλλιτέχνες. Τα πέτρινα γλυπτά ήταν συνήθως ζωγραφισμένα με έντονα χρώματα. Αν και συνήθως, μόνο εκείνα τα μέρη του αγάλματος που απεικόνιζαν ρούχα ή μαλλιά ήταν βαμμένα, ενώ το δέρμα έμεινε στο χρώμα της φυσικής πέτρας, αλλά μερικές φορές ολόκληρο το γλυπτό ήταν βαμμένο. Η γλυπτική-ζωγραφική θεωρήθηκε ως μια ξεχωριστή τέχνη, ένας πρώιμος τύπος μικτής τεχνικής και όχι απλώς μια γλυπτική βελτίωση.
Δες κάποια δείγματα ζωγραφικής επάνω σε αγγεία από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας:
